08 lutego 2024 • Gabriela Kotuła

Wyrok TSUE: Odpowiedzialność pracownika za wystawianie fałszywych faktur

W wyroku z 30.01.2024 r. sygn. akt C-442/22 TSUE orzekł, iż organy podatkowe nie mogą przenosi odpowiedzialności na pracodawcę za oszustwa jego pracowników z tytułu wystawienia tzw. ,, pustych faktur”.

Od ten zasady przewidziano jednak wyjątek- jeśli pracodawca uczestniczył w oszustwie lub nie dochował należytej staranności podczas weryfikacji rozliczeń- zostanie zobowiązany do zapłaty naliczonego podatku VAT. W treści sentencji wyroku skład orzekający TSUE stwierdził, iż: ,,Art. 203 dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji gdy pracownik podatnika podatku od wartości dodanej (VAT) wystawił fałszywą fakturę wykazującą VAT, posługując się tożsamością pracodawcy jako podatnika bez jego wiedzy i zgody, pracownika tego należy uznać za osobę wykazującą VAT w rozumieniu tego art. 203, chyba że podatnik ten nie dochował należytej staranności, rozsądnie wymaganej w celu kontrolowania działań wspomnianego pracownika”. Warto podkreślić, że wyrok zapadł w odpowiedzi na zapytanie skierowane do TSUE przez NSA. Skierowano się do TSUE opisując następujący stan faktyczny. Przez okres około czterech lat pracownicy stacji benzynowej zbierali stare paragony, na które kierowniczka tejże stacji benzynowej wystawiała faktury dla podmiotów odliczających od nich VAT. Stare paragony były przechowywane w kotłowni.

Fiskus dowiedział się o procederze i nakazał spółce zapłatę VAT-u z fałszywych faktur. Powołano się na art. 108 § 1 Ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z treścią w/w artykułu - w przypadku, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Fiskus stanął na stanowisku, iż spółka nie dochowała należytej staranności przy weryfikacji faktur, nie odkryła oszustwa zatem ponosi praktycznie bezwzględną odpowiedzialność za działania swoich pracowników.

TSUE powołał się natomiast na w/w art. 203 dyrektywy 2006/112. Skład orzekający TSUE stanął na stanowisku, że pracodawca, który jest nieświadomy, iż jego pracownik wystawił fikcyjną fakturę bez jego zgody nie powinien ponosić odpowiedzialności z tego tytułu.

TSUE potwierdził również, że mimo widniejących na fakturze danych identyfikujących pracodawcy, nie powinien on ponosić odpowiedzialności z tytułu płatności VAT po spełnieniu opisanych przesłanek- t.j. braku wiedzy i zgody na wystawienia fałszywych faktur oraz zachowaniu należytej staranności w ich weryfikacji. Kluczowa jest zatem postawa pracodawcy. W treści opisywanego wyroku podkreślono, iż fiskus nie powinien w sposób bezrefleksyjny pociągać do zapłaty VAT-u z tytułu ,,pustych faktur” pracodawców.

W przypadku pociągnięcia pracodawcy do odpowiedzialności, fiskus musi udowodnić brak zachowania należytej staranności w weryfikacji faktur lub zgodę na ich wystawienie. Co więcej, zwrócono także uwagę na potrzebę racjonalnej i zrównoważonej kontroli działań pracowników. Skrytykowano zatem nadmierną i bezpodstawną inwigilację.

#podatekVAT #WyrokTSUE #odpowiedzialnośćpracodawcy #odpowiedzialnośćpracownika